Prawnik wyjaśnia zagadnienia prawne: Ciężar dowodu

Ciężar dowodu. Co to jest?

Ciężar dowodu (łac. onus probandi) to kluczowa zasada w postępowaniach sądowych, która określa, kto ma obowiązek dostarczyć dowody potwierdzające prawdziwość twierdzeń w sprawie. Jest to jedno z fundamentalnych pojęć prawa cywilnego, karnego, administracyjnego i innych gałęzi prawa.

Na czym polega ciężar dowodu?

W najprostszym ujęciu ciężar dowodu oznacza, że każda strona sporu ma obowiązek udowodnić te fakty, które stanowią podstawę jej żądań lub obrony. Przykładowo:

• W prawie cywilnym: powód musi wykazać, że jego roszczenie jest zasadne (np. istnienie długu), a pozwany – że roszczenie to jest bezpodstawne (np. spłata długu).
• W prawie karnym: ciężar dowodu spoczywa na prokuratorze, który musi udowodnić winę oskarżonego poza wszelką wątpliwość.

Jakie są rodzaje ciężaru dowodu?

• Ciężar formalny (procesowy) – oznacza obowiązek wykazania dowodów przez stronę, która powołuje się na dany fakt.
• Ciężar materialny – odnosi się do tego, kto poniesie konsekwencje, jeśli nie dostarczy wystarczających dowodów.

Zasady związane z ciężarem dowodu

• Domniemanie niewinności – w prawie karnym oskarżony jest niewinny, dopóki jego wina nie zostanie udowodniona.
• Kto twierdzi, ten dowodzi – osoba zgłaszająca roszczenie lub oskarżenie musi je udowodnić.

Przykłady praktyczne

W sprawie o zapłatę powód musi udowodnić istnienie umowy i niezapłacenie należności, albo w postępowaniu karnym oskarżyciel musi przedstawić dowody na popełnienie przestępstwa.

Podsumowanie

Ciężar dowodu jest istotnym narzędziem zapewniającym sprawiedliwość w procesie sądowym. Zrozumienie jego mechanizmów jest kluczowe zarówno dla stron postępowania, jak i ich pełnomocników, wpływając bezpośrednio na wynik sprawy.

Powrót do > EDUKACJA PRAWNA